گام به گام معارف مهدویت

مؤلف/  مسعود دریس

نوبت چاپ/ اول، تابستان 88

شمارگان/   

صفحه آرا/ عباس فریدی

لیتوگرافی/ ترام اسکنر 7830058

بها/  تومان

ص:2

11. ایثار30

12. بردباری30

13. یکدلی31

14. استواری31

15. ستم ستیزی32

16. احیای سنن32

17. احیای قرآن32

18. عصیان ستیزی33

19. عزتمندی33

بشارتها34

وظایف منتظران (80 وظیفه)36

اندیشه مهدویت و آسیبها41

1. برداشتهای انحرافی از انتظار فرج41

2. افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر از حضرت42

3. طرح مباحث غیر ضروری: 43

4. تعجیل، شتابزدگی؛ 43

5. توقیت؛ 44

6. تطبیق44

7. ملاقات گرایی45

8. مدعیان دروغین مهدویت، نیابت خاصه و عامه46

راه مبارزه و درمان47

انتظار چیست و منتظر کیست؟ 47

انقلاب اخلاقی مهدوی50

انقلاب علمی و فرهنگی مهدوی51

عدالت جهانی مهدوی52

ص:4

امنیت و صلح جهانی مهدوی53

چرا مهدویت54

نوشته های سبز66

نیازهای نسل نو72

حرفهای ما72

سخن پایانی83

آمادگی و انتظار84

رسم دوستی85

معرفی چند کتاب پیرامون امام زمان علیه السلام 88

کتابهای مفید مقطع راهنمایی88

کتابهای مفید مقطع دبیرستان90

ص:5

ص:6

ص:8

را شفاف و روشن ببیند. این نشاط امید بخش، به منزله نیروی محرکه ای برای حیات و لذت بردن از کار و کوشش است. که این مهم در سایه تربیت و سلوک مهدوی و قرار گرفتن در معرض تابش انوار قدسیه امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به کمال می رسد.

حضرت است و به معنی هدایت شده از سوی خداست.

2. «قائم» به معنی قیام کننده به حق.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: از این جهت قائم ما را قائم نامیدند که پس از فراموش شدن نامش قیام می کند.

3. بقیة الله یعنی بازمانده الهی، به این لقب مشهور شده چون آخرین حجت خدا و ذخیره الهی برای عالم است.

لقب های دیگر حضرت عبارتند از: حجةالله، خلف صالح، منتقم، صاحب الأمر، صاحب الزمان، منصور و منتظر.

بندیش استوار، گونه هایش کم گوشت و بر گونه راستش خالی مشکین، عضلاتش پیچیده و محکم، اندامش متناسب و زیبا و هیئتش خوش منظر و رباینده است. و اما از نظر اخلاقی در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که فرموده اند: او شبیه ترین مردم به من است در قیافه و گفتار و رفتارهمچنین از ویژگی های حضرت، شب زنده داری و انس با سجّاده مناجات است و در روایات آمده است به خاطر عبادت و بیداری شب. و از ویژگی های حضرت آن است که اهل جهاد و مبارزه است. با هیچ ظالم و ستمکاری سازش ندارد و مبارز است. با هیچ ظالم وستم کاری سازش ندارد و با آنان تا آنجا میجنگدکه رشیه ظلم و ستم را از پهنه زمین بر چیند. امام صادق علیه السلام درباره آیه «وَ قاتِلوُهُم حَتّی لا تَکوُنَ الدّینُ کُلُه لِلِّهِ» فرمود: هنوز تأویل این آیه تحقق نیافته است؛ وقتی قائم ما قیام کند آنها که او را درک کنند، تأویل این آیه [و معنی باطنی آن] را خواهند دید. ولی آن حضرت، در کنار جهاد گری و مبارزه و صلابت در مقابل دشمنان، با مردم بسیار

ص:12

مهربان و صمیمی است. در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است: آن حضرت نسبت به مردم از پدر ومادرشان، مهربا نتر و دلسوزتر است. و حضرت مهدی خود فرمودند: ما هرگز شما (شیعیان) را به حال خود رها نکرده و شما را از یاد نبرده ایم و اگر جز این بود بلا ها از هر سو بر شما فرود می آمد و دشمنان، شما را نابود می کردند. یکی دیگر از ویژگی های رفتاری حضرت زهد و ساده زیستی ایشان است مثل پدران بزرگوارش. امام صادق علیه السلام فرمود اند: به خدا قسم لباس مهدی نیست مگر پوششی خشن و خوراک او نیست مگر غذایی ساده. در روایتی از امام صادق علیه السلام سایر ویژگی های حضرت اینگونه مطرح شده است: او در برابر خدا از همه فروتن تراست. آنچه به مردم فرمان می دهدبیش ازدیگران به آن عمل می کند و آنچه مردم را از آن نهی می کند خود بیش از همگان از آن پرهیز می کند… او داناترین، حکیم ترین، پرهیزگارترین، بردبارترین، سخی ترین و عابدترین مردم است… دیدگانش در خواب فرو میرود ولی دلش همیشه بیدار است. فرشتگان با او سخن

ص:13

می گویند. عطر و جودش از هر مشکی خوشبوتر است…

بزرگ به مؤمنان نیک سیرت داده است: خلافت و حاکمیت بر زمین، استواری و فراگیری آئین و دین الهی و ایمنی و امنیت در همه جهان برای مؤمنان.

نکته مهم این که از سویی وعده خدا حق است و تخلف ناپذیر و از سوی دیگر جهانی شدن آئین الهی تاکنون اتفاق نیفتاده است به همین جهت مفسّر بزرگ قرآن مرحوم طبرسی در تفسیر این آیه می گوید: چون گسترش دین در سراسر زمین و جهان گیر شدن آیین، از گذشته تاکنون پدیدار نشده است، پس به یقین این امر در آینده اتّفاق خواهد افتاد، زیرا که جهانی شدن دین اسلام وعده ای الهی است و وعده خدا تخلّف بردار نیست. امامان معصوم علیه السلام که مفسّران واقعی قرآن هستند نیز در تفسیر آیه بیانات متعدّد دارند از جمله مرحوم طبرسی از امام سجّاد علیه السلام نقل کرده که آن حضرت پس از تلاوت آیه فوق فرمود: به خدا سوگند اینان شیعیان ما هستند خداوند به دست مردی از ما این  کار را در حقّ آنان خواهد کرد و آن مرد مهدی این امت است و او همان کسی است که

ص:15

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درباره او فرموده است: اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد خداوند آن روز را چنان طولانی کند تا مردی از خاندان من حاکم جهان گردد. نام او همنام من است. او زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد همانگونه که از ظلم و ستم لبریز شده باشد.

چنین مطلبی درباره این آیه از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نیز روایت شده است.

صورت پراکنده. امام عسکری علیه السلام در آن دوره دو وظیفه اساسی را عهده دار بود یکی حفظ جان فرزندش از گزند خلفای عباسی و دیگر اثبات وجود او و اعلام امامتش به شیعیان و به همین جهت در فرصت های مناسب آن حضرت را به یاوران و شیعیان خاص و رازدار معرفی کرد.

چند تن از اصحاب خاص امام یازدهم نقل کرده اند: چهل تن از شیعیان نزد امام عسکری علیه السلام گرد آمدیم؛ آن حضرت فرزندش را به ما نشان داد و فرمود: این امام شما پس از من و جانشین من است. از او پیروی کنید و از گرد او پراکنده نگردید که هلاک می شوید و دینتان تباه می گردد. این را هم بدانید که پس از امروز او را نخواهید دید.

طول غیبت صغری گرچه امام از نظر ها پنهان بود اما کسانی بودند که با آن حضرت در تماس بودند و سمت نائب خاص امام را داشتند. شیعیان به وسیله نائبان خاص امام مشکلات و مسائل خود را به عرض حضرت می رساندند و پاسخ آنها را دریافت می کردند و در مواردی به وسیله آن نائبان به دیدار امام شرفیاب می شدند. نام و شرح داستان شرفیابی آنها در کتب معتبر آمده است.

نائبان خاص که همگی از علما و بزرگان شیعه بوده اند به ترتیب دوران نیابت عبارتند از:

1. ابو عمر و عثمان بن سعید عَمری که ظاهراً 5 سال نائب حضرت بوده و در سال 265 وفات کرده است.

2. ابو جعفر، محمد بن عثمان عمری فرزند نائب اول است که 305 ه_. ق زندگی کرده و چهل سال نائب امام عصر علیه السلام بوده است.

3. ابو القاسم، حسین بن روح نو بختی که تا سال 326 ه_. ق زندگی کرده و 21 سال نیابت کرده است.

4. ابو الحسن، علی بن محمّد سمری که

ص:18

تا سال 329 ه_. ق زندگی کرده و سه سال نائب خاص حضرت بوده است.

ضابطه را در همه ابعاد دارا باشد نایب امام شناخته می شود و به نیابت از امام، ولی مسلمین در امر دین و دنیا خواهد بود.

ای مقام به وسیله خود حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به عالمان واجد شرایط، واگذار شده است. شیخ طوسی و شیخ صدوق و شیخ طبرسی از علمای بزرگ شیعه از اسحاق بن عمار نقل کرده اند که گفت:

مولای ما حضرت مهدی (در مورد وظیفه شیعیان در عصر غیبت) فرموده است: و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الرواه حدیثنا فأنهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم.

یعنی در حوادث و رخداد هایی که واقع می شود (و پیش می آید) به روایت کنندگان حدیث ما رجوع کنید که آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم. مراد از راویان حدیث، همان فقها و دین شناسان متعهد هستند همانگونه که در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام شرائط علمی آنها اینگونه بیان گردیده است:

«و اما من کان من الفقها صائنا لنفسه حافظاً لدینه

ص:20

مخالفاً لهواه مطیعاً لامر مولاه فللعوام ان یقلدوه.»

یعنی هر یک از فقیهان که مراقب نفسش و نگهبان دینش و مخالف هوای و هوسش و اطاعت کننده فرمان مولایش (ائمه علیهم السلام) باشد، بر مردم لازم است که از او تقلید کنند (و وظایف خود را از او جویا شوند).

بدین ترتیب، امور مسلمین در زمان غیبت کبری به دست «ولی فقیه» قرار گرفت که با نظر او باید انجام گیرد.

چیست؟ و منتظر کیست؟ آیا من و شما هم در خیمه انتظار قرار داریم و از جمله منتظران مهدی به شمار می آییم؟ بی تردید «انتظار حقیقی» عمیق است و آثار و لوازم دارد و «منتظر» وظایف و تکالیفی برعهده دارد. «انتظار فرج» امید به آینده ی روشن است و به زندگی انسان منتظر رونق و نشاط می بخشد و او را از حالت یأس و نا امیدی بیرون می برد.

مقام معظّم رهبری (مدّ ظله العالی) می فرماید: قانع نشدن به وضع موجود و تلاش فزاینده و مستمر در انجام اعمال نیک و خیر یک بعد از انتظار است. به راستی اگر دنیا را خورشیدی روشن خواهد کرد آیا ما باید تا آمدن آن خورشید نورانی در تاریکی بنشینیم یا لازم است اقدامی کنیم و چراغی بیفروزیم؟

بنابراین آنکه منتظر واقعی ظهور است به دنبال کسب آمادگی و زمینه سازی برای ظهور است  هم خود را برای یاوری حضرت آماده می کند و با خود سازی و کسب فضائل اخلاقی و تقویت ایمان و معنویت، و هم به نیرو سازی و پرورش و تربیت دیگران همت

ص:22

می گمارد با امر به معروف و نهی از منکر و کار فرهنگی مداوم. بنابراین «منتظر» نه نسبت به خود بی تفاوت است و نه نسبت به محیط پیرامون خود بی تعهّد؛ چنین فردی پیوسته به دنبال اهداف امام خویش است، نیرو و انرژی خود را در آن سمت و سو صرف می کند بنابراین انسانی است دارای هویت و هدف مند.

البته در نقطه مقابل، دشمن برای رسیدن به اهداف خود همیشه به دنبال ایجاد فضای یأس و نومیدی، در میان ملتها ست و به همین جهت با هر پدیده امید بخشی، مبارزه می کند و چون «اعتقاد به مهدی» و «انتظار فرج»، عاملی اساسی برای امید و حرکت است با شیوه های مختلف با آن مقابله می کند؛ گاهی اصل مهدویت را که مورد قبول همه مسلمین است انکار می کند که تخریب این عقیده مهم اسلامی و الهی است. مقام معظم رهبری (مدّ ظله العالی) در این زمینه می فرماید: امروز سیاست گذاران و طراحان استکباری مهمترین هدف خود را ایجاد می کنند به ملتها اینگونه تفهیم شود که فرهنگ و

ص:23

اعتقادات و شخصیت ملی و مذهبی ملتها نمی تواند کارساز باشد اما در مقابل آن، تفکر انتظار فرج و گشایش، امید بخش و حرکت آفرین است. و در جای دیگر می فرماید: حرکت آن حضرت هر سمتی باشد باید حرکت پیروان او هم به همان سمت باشد.

بنابراین انتظار به معنی حرکت در مسیر مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است و منتظر کسی است که پیوسته با ظلم و ستم و بی عدالتی می جنگد و خود را به فساد و آلودگی، گره نمی زند چون در انتظار امامی است که با قیامش جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد و از هر ظلم و ستم پاک خواهد کرد و از هر ظلم و ستم پاک خواهد نمود، به امید آن روز.

که به کمک آن، ما می توانیم خود را محک زده و بدانیم که آیا ما نیز در زمره یاران آن حضرت قرار داریم یا خیر.

دوم. یکی از مهمترین شرایط ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فراهم شدن یاران کار آمد است؛ با فهم این ویژگی ها و تلاش در مسیر کسب آنها، می توانیم یکی از شرایط ظهور را ایجاد کرده و در نتیجه به روز پر شکوه ظهور نزدیکتر شویم.

بعضی از ویژگی ها عبارت است از:

دل شب از خشیت خداوند ناله هایی دارند، مانند نالۀ مادران پسر مرده».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «مجدّون فی طاعه الله»؛ «آنان در طریق عبودیت اهل جدّیت و تلاش اند».

مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در میدان رزم گردش می چرخند و با جان خود از او محافظت می کنند».

پی ریزی حکومتی با این وسعت و عظمت، یاران آن حضرت باید ویژگی های مناسب با این کار بزرگ داشته باشند.

خور و عزم هایی پولادین دارند. امام سجاد علیه السلام می فرماید: «جعلت قلوبهم کزبر الحدید»؛ «دل های یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چون پاره های آهن شده است».

کسانی اند که به جهت بردباری شان بر خداوند منّت نمی گذارند».

و کسانی خواهند توانست همراه او برای قطع ریشه های ستم و بی عدالتی گام بردارند و در این مسیر استوار بمانند که خود نیز از ظلم، گریزان باشند و خویشتن را از جور و ستم پیراسته سازند. در دعای ندبه آمده است:

«این المدّ لقطع دابرالظلم»؛ «کجا است مهیا شده برای ریشه کن نمودن نسل ستمگران».

بالتنزیل بصائرهم و یرمی بالتفسیر فی مسامعهم»؛ «با قرآن دیدگانشان نورانی می شود و تفسیر آن در گوش جانشان جا می گیرد».

«این المؤمّل لاحیاء الکتاب و حدوده»؛ «کجا است آن که آرزو می رود قرآن و حدودش را زنده کند».

مسیر همراه و هم گام باشند که به عزّت واقعی پارسایان، با تمام وجود اعتقاد داشته باشند و باطل را ذلیل و زبون بدانند: «این معزّ الأولیاء و مذلّ الأعداء»؛ «کجا است عزت بخش دوستان و خوار کننده دشمنان؟

أمرأةً یجتمعون بمکه؛ علی غیر میعاد»؛ «به خدا سوگند 313 تن که پنجاه تن از بانوان نیز در میانشان حضور دارند، بدون هیچ قرار قبلی در مکّه گرد هم جمع خواهند شد».

پس یاوران حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به حق از صفاتی عالی و کمالاتی والا برخوردارند و پیوستن به این مجموعه با فضیلت، برای همگان امکان پذیر است؛ زیرا دلیل معتبری در دست نداریم که یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف افرادی معین _ با نام و مشخصات خاص _ هستند بنابراین هر کس می تواند با طرح این احتمال که شاید من یکی از یاران ویژه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشم، انگیزه درونی خود را تقویت کند وبا تلاش فراوان، به جرگه یاران ویژه حضرت نائل آید. از طرفی اگر همّت پیوستن به جمع یاران ویژه حضرت را نداشته باشیم؛ می توانیم جزو خیل عظیم همراهان حضرت و لشگر همگانی آن عزیز قرار گیریم.

آری باید بکوشیم تا جایی که ممکن است در این مسیر گام برداریم و البته نباید نا امید بود چرا که هر کس به مقدار توان و تلاش

ص:35

خویش درجاتی از یاران امام را خواهد داشت.

19. مداوت به خواندن دعای غریق

20. دعا در زمان غیبت آن حضرت

21. شناختن علامتهای ظهور آن حضرت

22. تسلیم بودن و عجله نکردن

23. صدقه دادن به قصه سلامتی آن حضرت

24. صدقه دادن به نیابت آن حضرت

25 و 26. حج رفتن به نیابت از آن حضرت و فرستادن نایب از طرف آن جناب

27 و28. طواف بیت الحرام به نیابت از امام و نایب ساختن دیگری تا از طرف ایشان طواف نماید

29. زیارت مشاهد رسول خدا و ائمه به نیابت از مولایمان

30. استحباب اعزام نایب برای زیارت از سوی آن حضرت

31. سعی در خدمت کردن به آن حضرت

32. اهتمام ورزیدن به یاری آن جناب

33. تصمیم قلبی بر یاری کردن آن جناب در زمان حضرت و ظهور او

34. تجدید بیعت با آن حضرت بعد از فرائض همه روزه و هر جمعه

35. صله آن حضرت به وسیله مال

ص:37

36. صله شیعیان و دوستان صالح امام به وسیله مال

37. خوشحال کردن مومنین

38. خیرخواهی برای آن حضرت

39. زیارت کردن آن حضرت 39

40. دیدار مومنین صالح و سلام کردن بر آنان

41. درود فرستادن بر آن حضرت

42. هدیه کردن ثواب نماز به آن جناب

43. هدیه نماز مخصوص

44. نماز هدیه به آن حضرت به گونه مخصوص و در وقت معین

45. اهدا قرائت قرآن به آن حضرت

46. توسل و طلب شفاعت نزد خداوند به وسیله آن حضرت

47. دادخواهی و توجه نمودن و عرض حاجت بر آن حضرت

48. دعوت کردن مردم به آن حضرت

49. رعایت حقوق آن حضرت و مواظبت بر ادای آنها ورعایت وظایف نسبت به آن بزرگوار

50. خشوع دل هنگام یاد آن حضرت

51. عالم باید علمش را آشکار سازد

ص:38

52. تقیه کردن از اشرار و مخفی داشتن راز از اغیار

53. صبر کردن بر اذیت و تکذیب و سایر محنتها

54. درخواست صبر از خدای تعالی

55. سفارش یکدیگر به صبر در زمان غیبت حضرت قائم

56. پرهیز از مجالسی که نام آن حضرت در آنها مورد تمسخر باشد

57. تظاهر با ستمگران و اهل باطل

58. ناشناس ماندن و پرهیز از شهرت یافتن

59. تهذیب نفس

60. اتفاق و اجتماع بر نصرت آن حضرت

61. موفق شدن بر توبه واقعی و بازگرداندن حقوق به صاحبان آنها

62و63. پیوسته به یاد آن حضرت بودن و به آدابش عمل کردن

64. دعا به درگاه الهی برای جلوگیری از نسیان یاد آن حضرت

65. اینکه بدنت نسبت به آن جناب خاشع باشد

66. مقدم داشتن خواسته آن حضرت

ص:39

برخواسته خود

67. احترام کردن نزدیکان و منسوبین به آن حضرت

68. بزرگداشت اماکنی که به قدوم آن حضرت زینت یافته اند

69و70. وقت ظهور را تعیین نکردن وتکذیب وقتگذاران

71. تکذیب مدعیان نیابت خاصه از آن حضرت در زمان غیبت کبری

72. درخواست دیدار آن حضرت با عافیت و ایمان

73. اقتدا و تاسی جستن به اخلاق و اعمال آن حضرت

74. حفظ زبان از غیر یاد خداوند ومانند آن

75. نماز آن حضرت

76. گریستن در معصیت مولایمان حضرت امام حسین

77. زیارت قبر مولایمان امام حسین

78. بسیار لعنت کردن بر بنی امیه در آشکار و پنهان

79. اهتمام در ادای حقوق برادران دینی

80. مهیا کردن سلاح و اسب در انتظار

ص:40

ظهور آن جناب

اصلاحی و قیام … برخی از نتایج این دیدگاه است.

یا اشخاصی منطبق می سازند، در نتیجه با عدم تحقق ظهور در آن دوره، باعث یأس و ناامیدی و حتّی استهزاء و تکذیب باور مهدویت می گردد.

دیگران را می خوانند، و خود را به عنوان جانشینان وحی قلمداد می نمایند و افراد را از وظایف اصلی باز می دارند و…

داشتن به آینده است. و در اصطلاح نیز معنایی همانند معنای لغوی دارد. انتظار یک حالت روحی است که از درون و ضمیر فرد منتظر برآمده بر تمام اجزاء وجودی و ابعاد زندگی او تأثیر می گذارد.

عالم پرهیزگار مؤلف کتاب شریف مکیال المکارم می گوید: «انتظار، کیفیت روحی است که موجب بوجود آمدن حالت آمادگی است برای آنچه که انتظار می کشند و ضدّ آن یأس و ناامیدی است. هرچه انتظار، بیشتر باشد آمادگی نیز بیشتر است. آیا نمی بینی اگر مسافر در راه داشته باشی و چشم به راه آمدن او باشی، هر چه زمان رسیدن او نزدیک گردد، آمادگی برای آمدنش فزونی می یابد.

حالت انتظار، گاهی به پایه ای می رسد که خواب از چشم می گیرد. چنان چه درجات انتظار از این نظر تفاوت می کند و هرچه عشق به «منتَظر» افزون باشد آمادگی برای (فرا رسیدن) محبوب افزون می گردد و (دیر آمدن) و فراق محبوب دردناک می شود تا بدانجا که انسان منتظر از خود، بی خود می شود و دردها و سختی های دردآور و

ص:48

مشکلات وحشت انگیز خود را (در راه محبوب) حس نمی کند. انتظار، معمولاً به حالت کسی گفته می شود که از وضع موجود ناراضی است و برای رسیدن به وضع مطلوب تلاش می کند. همانند بیماری که در انتظار شفا و بهبودی است یا پدری که در انتظار بازگشت جگر گوشۀ خویش از یک سفر طولانی است. یکی از بیماری خود ناخرسند است و دیگری از فراق فرزند ناخشنود و هرکدام نیز به نوعی برای رسیدن به وضع بهتر تلاش می کنند. بنابراین انتظار مرکب از دو عنصر است عنصر «نفی» و عنصر «اثبات» و هر کدام از این دو جزء، دو تأثیر متفاوت در سلوک و راه و روش منتظران بر جای می گذارند. منتظر حقیقی از یک سو هر گونه همکاری و هم آوایی با عوامل ظلم و فساد و طغیان را ترک می کند، رنگ جماعت نمی گیرد، در کفر و نفاق جامعه و جهان گم نمی شود (نفی) و از سوی دیگر تلاش می کند خود و جامعۀ خویش را به جامعۀ مطلوب عصر ظهور نزدیک تر کند و با حفظ حالت آماده باش، خطاب به مولای خویش عرضه

ص:49

می دارد: «و نصرتی معدّه لکم»؛ «من آمادۀ یاری و نصرت شما هستم» 

را نمی پسندد. و به شکست دیگری نمی خندد و غم هر کسی غم همه و شادی هر کس شادی همه است.

7. انقلاب در مناسبات انسانی بوجود می آورد. و هم ترازی و برادری و یگانگی در همه در جیب برادر می کند و به اندازه نیاز بر می دارد بدون هیچ شک و ممانعت و سوء ظنی.

دینی و بشری کشف شده است و او 25 حرف دیگر را خواهد آموخت.

5. بدعت ها را از دین بیرون خواهد کرد و با بدعت گران بگونه ای مبارزه می کند او را متهم به آوردن دین جدید می کنند.

6. آتش فتنه ها و آشوب ها سرد می شود و سردرگمی های بشر به پایان می رسند.

حقوق بشریت بدون استثناء است و هیچ تبعیض نژادی، قومی و فرقه ای در کار او نیست.

عدالتی می آورد که یک مثلث مبارک  می طلبد، دو ضلعش به عهدۀ او و یک ضلعش به عهدۀ ماست. چرا که رهبر و قانون عادلند و فقط امتی عدالتخواه می خواهد.

نور توحید و انسانیت و عدالت را همه جا و بر همه چیز می تاباند.

دانش و قانون و قدرت را در اختیار دارد. دانش تا با آن فرهنگ بسازد و قانون تا عدالت ایجاد کند و قدرت که دشمن را بر جای خود بنشاند.

به تدریج ترس را فراموش می کنند.

جنگ فرو نشیند و در هیچ شهری جز امن و امان و بشارت اتفاقی نخواهد افتاد.

رقم خورده «و نرید أن نمن علی الذین استضعفوا...»

چون این خاندان معصوم هستند و آیۀ تطهیر در مورد آنها نازل شده است؛ و طهارت شرط عبادت است، «لایمسه الا المطهرون»؛ «انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا».

چون عصر ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف عصر شکوفایی همۀ استعدادهای عقلی و معرفتی مؤمنان و آشکار شدن علوم پیامبران است.(1)

چون قرآن به صراحت و قاطعیت از پیروزی نهایی اسلام به همۀ مکاتب و مذاهب دیگر «لیظهره علی الدین کله» و غلبه صالحان و پارسایان «یرثها عبادی الصالحون»، «والعاقبه للمتقین»؛ و حکومتهای جهانی آنان، کوتاه شدن دست زورگویان و ستمگران و آینده درخشان و سعادتمندانه بشریت سخن گفته و از آیات فوق الاشاره در روایات

ص:55

متعددی از سوی پیامبر و سایر امامان به زمان ظهور مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف تطبیق شده است.

وجود شش هزار حدیث در رابطه با مهدویت از مجامع معتبر روایی اعم از اهل سنت و منابع شیعی پاسخ بسیار شفافی به سئوال فوق می باشد.

چون عصر ظهور امام مهدی علیه السلام عصر نابودی همۀ مظاهر بدعت؛ فراگیر شدن ایمان و صلاح و فضیلت؛ شکوفایی همۀ استعدادهای عقلی و معرفتی و آشکار شدن علوم پیامبران؛ نزول همۀ برکات آسمان و زمین برمردمان؛ برقراری امنیت فراگیر؛ رفتار براساس سیره علمی و عملی پیامبر اکرم؛ احیای معارف قرآنی و نبوی در سطح جامعه و الهی کردن خواسته ها و امیال مردم است.

چون امامت  امام مهدی علیه السلام منصبی الهی است «بلغ ما أُنزل إلیک من ربک» که پس از انقطاع وحی؛ عهده دار استمرار سایر وظایف پیامبر خاتم است.

چون امامت همچون نبوت جزء اصول دین است و نه از فروع آن، بنابراین مبحث امامت بخشی کلامی است نه فقهی.

ص:56

چون تفسیر وحی و تشریح مقاصد آن؛ بیان احکام مسائل جدید؛ پاسخگویی به شبهات اعتقادی و دینی؛ جلوگیری از تحریف در دین از جمله از وظایف پیامبر بود که به عقیده شیعه امامت و مهدویت تدبیر الهی و حکیمانه ایست که به منظور استمرار این وظایف تا روز قیامت در متن دین نهاده شده است.

چون امام مهدی علیه السلام قطب و مرکز عالم هستی است و زمین لحظه ای از وجود و حضور امام و حجت الهی خالی نخواهد شد. به طوری که اگر 2 نفر روی کرۀ زمین باشند یکی از آنان امام و حجت الهی خواهد بود.

چون امام مهدی رشتۀ پیوند بین زمین و آسمان است «أین السبب المتصل بین الأرض و السماء»

امام مهدی علیه السلام باب الله است «أین باب الله الذی منه یؤتی _ واتوا البیوت من ابوابها» باید از راه تو زندگی را سامان داد و به خدا رسید و کامل شد. امام مهدی علیه السلام باب الله الاعظم و دروازۀ قرآنی است «انا مدینة العلم و علی بابها» و امروز المهدی بابهاست.

ص:57

امام مهدی و مهدویت اساسی ترین نیاز جهان امروزی است.

چون تمام عالم در محضر خداست و امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حجت خداست یعنی عالم در محضر نگاه فراخ اوست؛ «و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون»؛ در کافی ج1، ص 219 حدیث 2؛ از امام صادق علیه السلام سئوال شد: مؤمنون کیانند در این آیه؛ فرمودند: «ائمه علیهم السلام».

چون دوستی با او دوستی با خداست و دشمنی با او دشمنی با خداست. «من والاهم فقد وال الله و من عاداهم فقد عادالله»

چون هرکس اورا شناخت (امام مهدی علیه السلام ) خدا را شناخته؛ شناخت و معرفت خدا در گرو شناخت امام است. «من عرفهم فقد عرف الله و من جهلهم فقد جهل الله»

چون امام تنها راه پیوند با خداست «من اعتصم بهم فقد اعتصم بالله و من تخلی منهم فقد تخلی من الله عزوجل»

چون دولت کریمه و مدینه فاضله او این چنین در دعای افتتاح  توصیف شده است: «اللهم إنا نرغب الیک (رغبت

ص:58

اجتماعی) فی دولة الکریمه تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و اهله و تجعلنا فیها من الدعاه الی طاعتک و القاده الی سبیلک و ترزقنا بها کرامة الدنیا والاخره»

چون به واسطه وجود حضرت مهدی علیه السلام زمین و آسمان پایدار است و همه روزی دارند «بیمنک رزق الوری و بوجودک ثبتت الارض و السماء»

چون او عزت بخش دوستان و ذلت ساز دشمنان است «أین معز الاولیاء و مذل الاعداء؛ أین وجه الله؛ أین جامع الکلمه علی التقوا»؛ «ولقد وصینا الذین اوتوا الکتاب من قبلکم و ایاکم أن اتقواالله»

چون ظهور او پایان دورویی، ستم، سختی و اندوه، غربت و محرومیت، پستی، کژی، پوچی، انحطاط، انحراف، تباهی و سرگردانی است. «اللهم اکشف هذه الغمة عن هذه الامة بحضوره و عجل لنا ظهوره...»

چون بواسطه  وجود نازنین آن حضرت خداوند انسانها را از تاریکی جهل و نادانی و ماده مداری و دنیا گرایی و…  به نور علم ایمان و انگیزه ها، شایستگی ها، همدلی ها،

ص:59

ارزشها،، رویکردهای روحانی، خداپرستانه، آخرت گرایانه و راه راست رهنمون می سازد. «یهدی به الله من اتبع رضوانه سبل السلام و یخرجهم من الظلمات إلی النوربإذنه و یهدیهم إلی صراط مستقیم».(1)

شب ظلمت و بیابان به کجا توان رسیدن

مگر آنکه شمع رویت به رهم چراغ دارد

عالم تمام گشت و به پایان رسید عمر

ما همچنان در اول وصف تو مانده ایم.

چون آئین امامان علیه السلام حق است امام صادق علیه السلام می فرمایند: «از آئین امامان است؛ تقوا، عفت، صالح بودن و صبر و شکیبایی در انتظار فرج»؛(2)

چون آغاز و پایان دنیا بواسطه فیض وجودی آن امام همام است؛ «بکم فتح الله و بکم یختم»

چون هر جامعه ای برای حفظ تشکیلات خود و ادامه راه تا رسیدن به مقصد مورد نظر، نیاز به وجود رهبری آگاه دارد تا اجتماع تحت

ص:60

نظر و فرماندهی او در مسیر صحیح حرکت کند. وجود رهبر پشتوانه بزرگی برای افراد است تا در یک سازماندهی منظم دستاوردهای قبلی را حفظ کنند و به تقویت برنامه های آینده همت گمارند.

چون مهدی شناسی تنها راه خداشناسی است، امام حسین علیه السلام می فرمایند: «ایها الناس إن الله عزوجل ما خلق العباد الّا لیعرفوه (معرفة الله) معرفه کل زمان امامهم الذی یجب علیهم طاعته»؛ (1)

چون مهدویت و مهدی شناسی  روح خداپرستی است؛ امام باقر علیه السلام فرمودند: «بنا عبد الله و بنا عرف الله و بنا وحدالله تبارک و تعالی»

چون امام زمان تنها راه دینداری است «اللهم عرفنی نفسک فانک... .»

 چون امام زمان علیه السلام رحمت فراگیر الهی است. «السلام علیک ایها العلم المنصوب و العلم المصبوب والغوث والرحمة الواسعه وعداً غیر مکذوب»؛ (2)

ص:61

همراهی او باعث نجات و رها کردن او باعث گمراهی؛ شناخت امام باعث جلوگیری از انحرافات و گمراهی ها ست؛ امام موسی بن جعفر علیه السلام فرموده اند: «امام حجت بندگان است هرکه او را رها کند گمراه می شود و هر که همراه او باشد نجات می یابد و رستگار می شود».(1) «اللهم عرفنی حجتک فانک أن لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی»

چون شناخت امام مهدی علیه السلام رسیدن به حیات معنوی است همانطور که پیامبر فرمود: «ای مردم هر کس بخواهد در زندگی همانند من باشد و همانند من از دنیا برود؛ ولایت علی را بپذیرد و از امامان پس از او پیروی نماید.(2)

چون عهد با امام زمان عهد با خداست همانطور که امام صادق علیه السلام فرمودند: «من دان بولایه امیرالمؤمنین و الائمه من بعده فهو العهد

ص:62

عندالله».(1)

در روایات دیگر امام صادق علیه السلام : «نحن عهدالله فمن وفی بعهدنا فقد وفی بعهد الله».

چون نشانه رضایت اهل بیت و نشانه شیعه بودن و همراهی ائمه در قیامت است؛ امام کاظم علیه السلام خوشا بحال شیعیان ما «آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان دوستی ما چنگ می زنند و بر دوستی ما و بیزاری از دشمنان ما استوار بمانند، آنها از ما هستند و ما از آنها – آنها به پیشوایی ما راضی شدند و امامت ما را پذیرفتند و ما به شیعه بودن آنها راضی و خشنود شدیم، خوشا به حال ایشان به خدا قسم اینان در قیامت با ما و در رتبه و درجه ما خواهند بود.(2)

چون مهدویت و مهدی یاوری آرزوی امامان معصوم بوده است؛ امام حسین علیه السلام و امام صادق علیه السلام فرموده اند: «لو أدرکته لخدمته ایام حیاتی»؛ اگر زمان او

ص:63

(قائم) را درک می کردم تمام زندگی ام را وقف خدمتگزاری به او خواهم می کردم.(1)

چون راه مهدی همان راه محمد و علی و راه قرآن است – در گذشتۀ نه چندان دور راه محمد عرضه شد «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» و راه قرآن منتشر گردید؛ راه علی نشان داده شد اینک راه مهدی چهارمین راه است، چهار راهی که به یک مقصد منتهی می شود و آن حق و حقیقت است. پس چهاری است که با یک مساوی است راه محمد راه خداست، راه علی راه خداست، راه قرآن راه خداست، راه مهدی هم راه خداست«السلام علیک یا سبیل الله الذی...» «فأینما تولوا فثم وجه الله»؛ (2) «أین وجه الله الذی یتوجه الیه الاولیاء»

چون تنها کسی که می تواند به اختلاف میان ملت ها و آیین ها پایان دهد امام زمان است. امام صادق علیه السلام فرمود: به خدا سوگند ای مفضل (امام قائم) از میان ملت ها و آیین ها

ص:64

اختلاف را بر می دارد و یک دین بر همه حاکم می گردد.(1)

چون یکی از مشکلات امروز جهان بشریت تبعیض نژادی است و امام زمان اولین کاری که می کند مقابله با تبعیض نژادی و برتری برخی عناصر و انسانها بر برخی دیگر که امروزه باب شده است، سخت مقابله خواهد کرد و ملاکهای برتری در اسلام را احیاء می کند که عبارتند از علم، تقوا، جهاد و…

چون با آمدن حضرتش فصل رشد وبالندگی زمینه و شرایط و عوامل اصلی صلاح _ شایستگی _ رفاه اجتماعی _ عدالت _ دادگری قانون شناسی _ تعهد پذیری _ مهرورزی _ حجت _ ایثار و فدا کاری _ رشد تربیتی _ و صلح و صفا و آرامش _ و ظهوروبروز تمام خوبیها و نیکی ها عصر ظهور حضرتش عصر زیبایی ها _ نو آوریها _ شکوفایی خیر و خوبی است دوران معنویت گرایی خردورزی و دادگری مطلق است _ هنگام رویش و بالندگی روحی و تکامل واقعی

ص:65

است. زمان نعمت _ رحمت، برکت و پیشرفت است _ دوران حاکمیت دین،  قانون و نظم است. زمان تغییرات و تحولات گسترده و فراگیر در تمامی عرصه های زندگی و حکایت گر نو شدن، شکوفا شدن و به اوج رسیدن است. البته کمال انسان با وجود انسان کامل و به دست کمال بخش او قابل دستیابی است. و به همین جهت عصر ظهور دوران تجلی تبلورخیرات و زیبایی ها است مصلح کل و منجی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف مهدی است.

40. چون یکی از ویژگی های بارز و برجسته عصرامامت امام مهدی علیه السلام و حاکمیت وی شکوفایی انسان است _ یعنی رونمایی از همه استعدادهای و ظرفیت های وجودی انسان و بازگشائی راه های پیشرفت مادی و معنوی و بهره وری بهینه از نعمت ها و امکانات است.

یک قراری بود که شما جلو بروید و ما پشت سر تان راه بیافتیم و این حرفها… یادتان هست؟

 حتما این خاطرتان هست که شب رسیدیم بیابان؟ از بخت بد شاید مهتاب که بماند، یک ستاره هم نبود. ابرها چفت هم، ظلماتی درست کرده بودند: غلیظ، تو در تو چشم، چشم را نمی دید. چنگ می زدیم به ردای هم که یکهو جانمانیم: چون گم اگر می شدیم دیگر واویلا بود.

  لرز هم گرفته بودیم، چه جور. عین جوجه ی یک روزه که پر و بال مادرش را پیدا نکند می لرزیدیم. لاکردار، یک سرمایی شده بود: انگاری رفتیم سرزمین یخ بندان. سوز می زد توی چشم و چال آدم.

هیچ کی هم نبود. رهگذری، خارکنی، مسافری… . هیچ. فقط باد بود. هی هو می کشید و هماورد می خواست. بوته خارها را بلند می کرد و دیر می جنبیدیم می کوفت روی سرو رویمان. مثل یک زن بیابانی دور خودش می رقصید و شن می پاشید هوا. شن ریزه لای دندانها قرچ قرچ می کرد.

ص:67

هی یکی می افتاد زمین. صف می ایستاد تا آه و ناله اش را بکند وپا شود. تا یکی دیگر. شما گفتید: «اینطور که نمی شود، جلوی پایتان را هم نمی بینید». راستی هم نمی دیدیم. پا که میگذاشتیم، اصلا نمی فهمیدیم کجا است. خار است، خاک است، سنگ است… ولی شما مثل ما نبودید… چه جور آدم کف دستش را می شناسد؟ شما همچین رهوار می رفتید که خیال کن کوره را هها، شیار کف دستتان هستند. بلد راه بودید آقا، چه بلدی.

بعدش یک تپه ماهوری، چیزی پیدا شد ما منتظر دستوروحرف شما دیگر نشدیم. همان دجا وا رفتیم. مثل شله ای ولو شدیم. شما هی دور ما چرخ زدید. رفتید این ور_آن ور. دلتان شور مارا می زد که ما تا صبح آیا دوام می آوریم یا نه؟

یاد آوری اش البته شرمندگی است، ولی چه می شود کرد؟ اول زیر لبی بعد که رویمان باز شد، شروع کردیم به ایراد بنی اسرائیلی گرفتن. یک چیزهایی شبیه این که «ما را برگردان پیش فرعون، ان جا خوشتر بودیم».

ص:68

«یک چیز بده همین جا بپرستیم، خدای تو خیلی دوره». حتی اشتباه نکنم آخرش یکی مان درآمد وگفت: «تو وخدایت برید جلو، کارها که کردید، بیایید دنبال ما».

شما بدتان نمی آمد که هیچ، ول کن هم نبودید. ناز خریدید. وعده دادید… دستمان را کشیدید. دورمان راه رفتید، تا بلکه ما به «رفتن» رضا بدهیم. یادم نمی آید یکبارگفته باشید. «اکه هی! ساربان یک مشت علیل و ذلیل». حتی نشستید برای پاهای تاولی مان گریه کردید، گفتید: «یک جوری باید گرمتان کرد.» گفتید: «اگر بشود کاری کرد جلویتان را ببینید!»

ما فقط گوش می کردیم. پشت آن تپه، کرخت و مات نشسته بودیم و مثل گنگها، شما را دید می زدیم که دست سایبان چشم می کردید. نگران، افق دور بیابان را می دید وب دلهره می گفتید: «این جا، یخ می زنید!» «این جا، گم می شوید!» «این جا می ترسید». راست هم می گفتید، ولی ما دیگر حوصله ی تائید هم نداشتیم همه جل و پلاسمان را پیچیده بودیم دورمان. فقط چشم هامان پیدا

ص:69

بود. آن هم نیمه با زو خمار. اولش چرت ها ی نیمه کاره زدیم، بعد دیگر راستی ندیدیمتان. صداتان البته تا چند وقتی می آمد توی گوشمان. التماس می کردید: «نخوابید، حالا نه، حالا نه.»

من یکی که آخرین صدایی که از گلوتان شنیدم فریاد بود. داد می کشیدید: «من یک آتش می بینم». توی همان خماری با خودم گفتم، لابد شما فکر کردید ما ساده ایم. به هوای یک آتشی آن دورها چشممان را دوباره باز می کنیم و از این سکر کیفوری می آییم بیرون، ولی نه. ما سنگین خوابیده بودیم. رفیقمان می گوید: «شما بعد می گفتید می روم شعله بیاورم». گفتید: «نور باشد، همه چی درست می شود». ما لای خرناسه ها توی دلمان گفتیم: «طفلک ساربان جوان». گفتیم: «چرا دل نمی کنی از ما، بابا راه خودت را برو دیگر.» صدای پایی نشنیدیم که بفهمیم رفتید به کدام طرف یا چه کار کردید؟ داشتیم هفت تا پادشاه و هفت تا دولت را خواب می دیدیم. نصفه های شب، ولی پریدیم. دندان ها از سرما کلید، یک نرمه یخ روی مو و

ص:70

ابروهامان. دیدیم نیستید. پتو، ردا و لباس هاتان را انداختید روی پاهای برهنه ما و رفتید. دیدیم با دستهایتان  دور تا دور، تپه های شنی درست کردید که شغال ها ما را دیرتر ببینند. شتر خودتان را دو زانو زده، کرده بودید حائل ما که نکند طوفان شن بیاید یا گردبادی. حتی تکه نان ها و ته مشک آبتان را هم گذاشته بودید کنار دستمان.

گفتیم حتما جایی همین دور و بر هائید، ولی نبودید. نه یک قدم، نه ده قدم دورتر. فقط چیزی که بود، یک رگۀ مهتاب از آن ابرهای تو در تو زده بود بیرون که می شد با همان باریکه نور، رد پایتان را پیدا کنیم. چهار دست و پا، وحشت زده افتادیم روی رد. رد پا رفت تا یک بوتۀ گزنک، بعد جلوتر، جلوتر و ناگهان قطع شد. ته نعلین هایتان. گفتم حتما خواستید بدوید. نعلین ها را هم کندید وبه دو رفتید که شعله را برایمان بیاورید، ولی ردی از پاهای برهنه نبود. هیچی نبود. همه چیز همان جا روی نعلین تمام شد.

فکر می کنید ما الان کجاییم؟ همان بیابان. همان شب. وحشت زده و یخ کرده

ص:71

کنار شما که یک هو، تمام شده؛ همین. نشسته ایم این جا و باریکه ای نور از پشت تودۀ ابرها افتاده توی صورتمان.

آقای ساربان جوان!

یعنی ممکن است ما را یادتان رفته باشد؟

اجتماعی را رعایت نمی کنندو بسیاری اگرهای دیگر، پس چرا جهان، روز به روز پیشرفت می کند و هر روز اختراعات جدیدی به وجود می آید. اگر باور ندارید، بیایید دیوارهای سر به فلک کشیده بین خود و نسل جوان را بردارید. آن وقت خواهید دید که چه کسی قدرت پرواز دارد، می تواند اوج بگیردو به قله ترقی وتعالی برسد… .

نسل جوان ما، اگر درک شود، مشکلات و نیازهایش شناخته شود و بستر مناسبی برای رفع خواسته هایشان فراهم گردد، مجال خودشکوفایی خواهند یافت.

با در نظرگرفتن بیش از پانزده میلیون نوجوان وجوان کشور، که نیروی محرکه و پویای جامعه محسوب می شوند، بررسی نیازها و خواسته های آنها، بحثی در خور تأمل است. برای رسیدن به چنین هدفی، شناخت زبان ارتباطی، خصایص رفتاری و شناخت ویژگی های مربوط به این دوران، شایسته توجه و دارای اهمیت است؛ چرا که در این دوره، نوجوان وجوان، به حرکات و رفتارهای منطقی نیاز دارد. و هر چیز را از دیدگاه

ص:73

رفاقت، صمیمیت ودوستی، قابل حل می داند.

*   *   *

با یک کاوش در متون روانشناسی، روشن می شود که انسانها، در این مرحله از زندگی (نوجوانی_ جوانی)، نیازهای خاصی دارند که می توان به ترتیب زیر به آنها اشاره کرد:

نیاز به دوستی و مهربانی: کمبود محبت در اکثر مواقع، باعث بروز رفتارهایی از سوی فرزندان میشود که در نتیجۀ احساس حقارت است و ممکن است باعث احساس تنهایی و انزوا در نوجوان و جوان شود.

نیاز به امنیت و آسایش: احساس امنیت و آسایش بیش از هر چیز دیگری ادامه زندگی را سهل و آسان می کند. . چنانچه جوان، امنیت آرامش را در محیط زندگی خود و از آن بهتر در درون خود احساس نماید، راحت تر می تواند خود را با محیط اطراف وفق دهد و آن را نیز کامل تر بشناسد وبا این شناخت آینده ای روشن و سرشار از سعادت و نیکبختی را برای خود رقم بزند.

نیاز به «احساس تعلق»: در بعضی مواقع، معیار های گروهی بیشتر از معیارهای خانواده

ص:74

ومدرسه در رفتار نوجوانان وجوانان تأثیر دارد و آنها تلاش می کنند که در اکثر معاشرت ها و رابطۀ صمیمانه با آنها خود را با معیار گروه مطابق سازند. گروه همسالان جایی است که نوجوان وجوان متوانند توانایی ها و استعداد های خود را در حد اعلا نشان دهد و رضایت خاطر کسب کنند حتی اگر آنان در شمار گروه های مخرّب و ضد اجتماعی باشند. جوانان برای گریز از تنهایی و غربت، اشتیاق عمیق به گروه پیدا می کنند و شاید به وجود آمدن این همه گروه های علنی و غیر علنی، به علت نیاز به «احساس تعلق» باشد که در جایی دیگر برآورده نمی شود.

نیاز به مقبولیت و احترام: نیاز به مقبولیت و احترام، گویای این حقیقت است که کنترل محیط، همیشه بریا انسان، لذت بخش است و ذاتا موجب سر بلندی و رضایت خاطر می گردد. نوجوانان وجوانان به خاطر ارزشهای ثابت و استوار ومعمولا عالیشان، به احترام خود یا عزت نفس و احترام دیگران، نیاز وتمایل دارند. لذا، وقتی آنان تصور می کنند انتظارات توقعات محیط واطرافیان را به خوبی

ص:75

می توانند برآورده کنند، در این جهت نیز حرکت می کنند.

داشتن توقع احترام از دیگران و احترامی که فرد به خویشتن می گذارد، باعث می شود که نیاز فرد به احترام و عزت نفس، در جامعه ارضا شود. البته همه اینها مبتنی بر رفتار مسئولانه نوجوانان وجوانان است که استحقاق احترام را داشته باشند، نه بر اساس تعریف و تمجیدهای ظاهری و بی مورد که صرفا جهت خوشامد آنان بیان می شود.

نیاز به استقلال: داشتن استقلال و نیاز به آن، جزءنیاز های اساسی برای هرانسانی است؛ زیرا چنانچه فرد، احساس کند که تحت تسلط ونفوذ دیگران است، علاقه و اشتیاق به زندگی را از دست میدهد. در دوره نوجوانی وجوانی، انسان، بیش از سایر دوره های زندگی خود، مجال خود نمایی پیدا می کند. چنانچه با فرصت کافی، توانایی ها علایق واقعی خویش را به عرصه ظهور برساند، می تواند واقعیت درونی خود را بهتر بشناسد. چنین شناختی منجر به خودشناسی خواهد شد. و کسی که توانایی ها و امکانات و ضعف خود را بشناسد،

ص:76

آینده بهتری را برای خود ترسیم می کند.

نیاز به قدردانی: در دوره نوجوانی وجوانی، انسان نیاز به این دارد که اطرافیانش از تلاش ها و کارهای مفیدش قدردانی و از او تشکر کنند. چنانچه از وی تشکر و قدردانی نشود و مورد حمایت و تشویق قرار نگیرد، نوعی بی انگیزگی و نا امیدی به فرد دست خواهد داد.

نیاز به داشتن هدفی مشخص در زندگی: چون زندگی انسان بدون هدف، فاقد معناست، انسان ها سعی می کنند دست به فعالیت هایی بزنند که برای آن، هدفی در نظر گرفته اند و این هدف است که نیروی تحرک آنها را چندین برابر می کند تا بتوانند رضایتی را در این مسیر به دست آورند. لذا، بین هدف و تحرک، نوعی همبستگی مثبت وجود دارد (یعنی هرچه هدف بزرگتر باشد، تحرک و فعالیت، بیشتر است). به همین دلیل، جوانانی که در زندگی شان هدف مشخصی ندارند و یا هدف کوچکی را تعقیب می کنند، زندگی شان فاقد ارزش است و دائما افسردگی، بیانگیزگی و نا امیدی همراه با احساس تنهایی، پوچی و

ص:77

سردرگمی به آنها دست می دهد.

نیاز به احساس هویت وشناخت خود: از مهم ترین نیاز هایی که نوجوان وجوان در خود احساس می کند، نیاز به احساس هویت وشناخت خود است. یافتن هویت واحد و مشخص، این امکان را به آنها می دهد که بتوانند در سایۀ آن به شناخت خود و محیط اطراف خود دست یابند.

یافتن الگو توسط جوانان در این دوره متداول است تا بتوانند در پناه آن قرار گرفته، با قرار دادن خویش به جای آن الگو، خود را فردی جدید به اطرافیان بشناسانند.

شناخت خود ودرک این نکته که نوجوان بداند که کیست و چیست، باعث احساس هویت و حفظ تعادل روانی و عاطفی در مقابل فشار های درونی و بیرونی اش می شود.

نیاز به رشد، کمال و خود شکوفایی: علاقه نوجوانان و جوانان فحول این محور، دور میزند که آنچه را در درون خود به صورت بالقوه دارند، به صورت بالفعل درآورند تا به دیگران نمایش دهند. پیامد چنین رفتاری، احساس بزرگ شدن، بلوغ و سلامت روان است. هر

ص:78

چند که ممکن است فرد در رسیدن به چنین اهدافی موفقیت زیادی نداشته باشد و شکوفا نگردد، لیکن نیاز به آن را درخود احساس می کند و لذا با این گونه اعمال نیز ظرفیت ها و توانایی های علمی خود را محک می زند. در این راستا، نوجوان، سعی می کند تا هر کاری را به او واگذار شده است، به بهترین شکل انجام دهد.

شاید تحقق بخشیدن به ارزش ها و آرمان ها و اعمال مذهبی، انسانی، اجتماعی و نظایر آن، مربوط به ارضای این نیاز باشد. فرد برای رسیدن به این هدف، حتی از جان خود نیز مایه میگذارد، مانند شهدا که همه چیز را فدای اعتقادات و آرمان های خود کرده اند تا به حد کمال برسند.

نیاز به معنویت و مذهب: نجات از بسیاری از تشویش ها و اضظراب های روحی، به وسیله گرایش انسان به مذهب و یاد خدا تحقق می یابد. به نظر روان شناسان، دوران بلوغ و جوانی دوره بروز احساسات مذهبی و شکفته شدن تمایلات ایمانی و اخلاقی است. در این دوره، جوانان به طور فطری از عالم مبدأ با

ص:79

خبر می شو ند و در جستجوی پیدا کردن حق هستند.  

  امروزه یکی از مهمترین مشکلات مذهبی جامعه ما، کمبود معنویت است (خصوصا در قشر نوجوان و جوان کشور)، در حالی که نیاز به معنویت از سوی روان شناسان برجسته ای ذکر شده است. به طور مثال، گالانژ (به سال 1986م)، فیز (به سال1991م) و برگین (به سال1991م) اظهار می دارند که «مذهب»، با «سلامتی روانی»، همبستگی مثبتی(1) دارد. به عبارتی، افراد مذهبی دارای سلامت روانی و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به افراد غیر مذهبی هستند.

  همچنین «ویلیام جیمز» می گوید: «موثرترین داروی شفابخش نگرانی های انسان، همان ایمان و اعتقاد مذهبی انسان به خداست».

مانسون(2) نیز در سال 1998م، در پی تحقیقی در باب نقش مذهب در بهداشت

ص:80

روانی افراد به این نتیجه رسید که دعا، یکی از رفتارهای مذهبی مرتبط با سلامت روانی و تندرستی است(1)

برخی از روانشناسان معتبر، اذعان داشته اند که اعتقاد به خدا و توکل به او، نیرویی در انسان ایجاد می کند که در برخورد با مشکلات، با تلاشی مضاعف، امیدوارانه راه  رسیدن به کمال و موفقیت را طی نماید.

  همان گونه که حضرت علی علیه السلام می فرماید: «هر کس برخدا توکل کند، امور سخت و سنگین بر او خوار و نرم و آسان می شود و اسباب و وسیله ها برایش فراهم میگردد و در آسایش، راحتی وکرامت، جای می گیرد.(2)

در واقع، اعتقاد به چنین سخنان حکمت آمیزی، انسان را به یک منبع قوی معرفتی متصل نگه می دارد که دائما از آن منبع عرفانی، فیض می گیرد و تقویت میشود. در حقیقت، روان شناسی امروزی می رود تا

ص:81

آرامش و اطمینان را در «یاد خداوند»(1)

جستجو کند.

ص:82

گفت پیغمبر که چون کوبی دری

عاقبت ز آن در برون آید سری

چون نشینی بر سر کوی کسی

عاقبت بینی تو هم روی کسی

جمله دانند این اگر تو نگروی

هر چه می کاریش روزی بِدرَوی

کلام را با چند فراز از «دعا عهد» به پایان می بریم؛

بار خدایا ! ما را از یاوران و کمک کنندگان و مدافعان وی قرار ده؛

آنانی که:

از پی انجام مقاصدش شتافته،

اوامرش را امتثال کرده،

به حمایت او بر خواسته

و به سوی اراده اش مشتاقانه سبقت می گیرند.

و در حضور حضرتش به درجه رفیع شهادت می رسند.

پروردگار ! گر میان من و او مرگ جدائی افکند، پس مرا از قبر بر انگیز؛ در حالی که کفنم را ازار خود کرده و شمشیر را از نیام بر

ص:86

کشیده و لبیک گویان دعوتش را _ که اطاعتش بر تمام شهر و دیار عالم لازم است _ اجابت کنم.

ای خدا !

آن طلعت بلند بالا و چهره زیبا را به من بنما،

و او را از پرده غیبت پدیدار کن،

و بر چشمانم با نگاهی که بر او می افکنم سرمه کش.

ص:87

7. مجلۀ انتظار نوجوان (مؤسسۀ آیندۀ روشن قم)

ص:89

بهاری ترین فصل انسان (حسن مهدویان؛ بوستان کتاب قم)

مهدی ستیزان (دکتر محمد صابر جعفری،  مرکز تخصصی مهدویت قم)

معرفی سایت های مهدوی

WWW. mosleh313. ir

این سایت شامل دروس مهدوی _ غرب و مهدویت _ پیامک های انتظار _ مقالات گوناگون _ تواشیح و سرودهای مهدوی _ لینکستان _ نگارخانه و… .

WWW. Imammahdis. com

  پایگاه اطلاع رسانی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف و مرکز تخصصی مهدویت در بر دارندۀ جامع منابع مهدویت (بیش از 3300 عنوان کتاب و مقاله)، فصلنامۀ علمی تخصصی انتظار، پرسش و پاسخ، مرکز آموزش و پژوهش مجازی مهدویت و…

پایگاه اطلاع رسانی مؤسسۀ فرهنگی انتظار نور

WWW. Monjee. org

در بردارندۀ گفتمان مهدویت، پرسش و پاسخ، کتاب شناسی، کتابخانه، نگارخانه و…

ص:91

پایگاه اطلاع رسانی موعود 

WWW. Mouood. org

حاوی مجلات موعود، موعود جوان، پرسش و پاسخ، مقالات برترین های سایت و…

WWW. intizar. ir

حاوی مجلات مشرق موعود، الموعود، انتظار نوجوان، ملیکا و پژوهش ها و اطلاعات دیگر مؤسسۀ آیندۀ روشن

ص:92